1. Khái niệm đền bù carbon 

Hiểu đơn giản, sự đền bù carbon (carbon offset) sẽ giúp một doanh nghiệp, tổ chức bù đắp lượng carbon thải ra bằng cách cấp tiền cho những dự án môi trường làm giảm lượng khí nhà kính trong khí quyển như trồng rừng, lắp đặt năng lượng tái tạo… Một tín chỉ đền bù carbon được cho là bằng với một tấn CO2, hoặc một lượng tương đương các khí nhà kính khác, được loại bỏ khỏi không khí.

Cách đền bù sẽ dựa trên một hệ thống tín dụng, được tính theo đơn vị carbon dioxide tương đương (CO2e). Doanh nghiệp, tổ chức có thể mua tín chỉ carbon để đền bù cho việc phát thải ra môi trường của mình. Các nước đang phát triển như Việt Nam có thể tạo ra tín chỉ carbon bằng cách trồng rừng, rồi bán những tín dụng đó.

Ví dụ, Một công ty sản xuất ô tô tạo ra một lượng khí thải carbon nhất định và làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, nếu có thêm rất nhiều cây được trồng trong một khu rừng xa xôi ở đầu bên kia Trái Đất, nhìn Trái Đất như một hệ thống thống nhất, phát thải carbon được tạo ra trong quá trình di chuyển cuối cùng sẽ được hấp thụ bởi những cây mới, và hiệu ứng nhà kính sẽ không trở nên tệ hơn.

Sự đền bù carbon là các khoản tín dụng hoặc chứng chỉ để thể hiện việc loại bỏ một tấn khí CO2

Tham khảo: ESG là gì? Tiêu chuẩn, chiến lược và 7 bước lập báo cáo ESG

2. Tín chỉ carbon và sự bù đắp carbon

Bù đắp carbon là một cơ chế giao dịch carbon cho phép các thực thể như chính phủ hoặc doanh nghiệp bù đắp lượng khí thải nhà kính bằng cách đầu tư vào các dự án giảm thiểu, tránh hoặc loại bỏ lượng khí thải ở nơi khác. Khi một thực thể đầu tư vào chương trình bù đắp carbon, đơn vị đó sẽ nhận được tín chỉ carbon. Những “mã thông báo” này sau đó được sử dụng để tính lợi ích ròng về khí hậu từ thực thể này sang thực thể khác. 

Tín chỉ carbon hoặc tín dụng bù đắp có thể được mua hoặc bán sau khi chính phủ hoặc cơ quan chứng nhận độc lập. Một khoản bù đắp hoặc tín dụng carbon thể hiện việc giảm, tránh hoặc loại bỏ một tấn CO2. 

Một loạt các dự án có thể tạo ra các khoản bù đắp và tín dụng carbon, bao gồm các dự án lâm nghiệp, năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng và loại bỏ khí thải. Các dự án cụ thể có thể là trồng cây, trang trại gió, năng lượng sinh khối, hầm khí sinh học, đập thủy điện, thu hồi và lưu trữ carbon, loại bỏ khí thải mêtan tại bãi chôn lấp. Những dự án này đều góp phần vào việc giảm khí thải nhà kính và tạo ra các tín chỉ carbon có thể giao dịch.

Các chương trình tín dụng và bù đắp carbon giúp các quốc gia đạt được mục tiêu khí hậu theo Thỏa thuận Paris. Điều 6 của thỏa thuận này tạo ra 3 cơ chế hợp tác tự nguyện, bao gồm trao đổi trực tiếp tín dụng carbon giữa các quốc gia và thiết lập thị trường carbon quốc tế. Tuy nhiên, các chương trình này cần được giám sát chặt chẽ để đảm bảo các khoản giảm phát thải được tuyên bố là thực tế và bền vững, đáp ứng các tiêu chí về sự tồn tại, bổ sung và khả năng đo lường.

Tín chỉ carbon và sự bù đắp carbon hỗ trợ phát triển bền vững và tuân thủ các mục tiêu khí hậu

Xem thêm: Sàn giao dịch tín chỉ carbon: Tiềm năng và lộ trình khai thác

3. Việc bù đắp carbon được tạo ra như thế nào?

Các dự án giảm phát thải sẽ giúp làm giảm lượng khí nhà kính trong khí quyển theo một trong những cách sau:

• Việc thu giữ và tiêu hủy khí nhà kính sẽ được thải vào khí quyển. Ví dụ như dự án thu hồi khí metan tại bãi rác.
• Sản xuất năng lượng bằng cách sử dụng nguồn tài nguyên sạch, có thể tái tạo giúp loại bỏ nhu cầu sản xuất năng lượng tương tự từ nhiên liệu hóa thạch, việc đốt chúng sẽ thải ra khí nhà kính vào khí quyển. Ví dụ như năng lượng gió.
• Bằng cách thu giữ và lưu trữ (hoặc “cô lập”) các khí nhà kính để ngăn chặn chúng thải vào khí quyển. Một ví dụ là một dự án thúc đẩy sự phát triển và duy trì rừng lành mạnh.

Một số dự án sẽ bao gồm nhiều hoạt động này cùng một lúc. Ví dụ, các dự án thu khí tại các bãi chôn lấp không chỉ ngăn chặn việc thải khí metan vào khí quyển mà còn sử dụng khí metan thu được để tạo ra điện mà đáng lẽ sẽ được tạo ra bằng cách đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá hoặc khí tự nhiên. 

Một dự án đền bù carbon có thể bao gồm nhiều hoạt động cùng một lúc

Xem thêm: Hướng dẫn và quy định kiểm kê khí nhà kính ở Việt Nam